Ferrol, outra vez o Patrimonio da Eternidade

O pasado é certo, o presente breve e o futuro dubidoso 

Lucio A. Séneca

A historia da candidatura de Ferrol a Patrimonio Mundial comezou o 24 de febreiro do ano 2001, cando o Concello ferrolán e a Real Academia Gallega de Bellas Artes sentaron as bases da petición. O alcalde Xaime Bello, co apoio do seu concelleiro de Cultura, creou unha comisión para recompilar a necesaria documentación. O seguinte alcalde, Juan Juncal, a través do seu tenente de alcalde, continuou este traballo, deixando fóra á Universidade, aos Colexios Profesionais (Arquitectos e Enxeñeiros Navais), á EXPONAV e ás asociación culturais de Ferrol.

O resultado foi un traballo documental bastante completo, mais de escasa difusión e nulo apoio da cidadanía e os medios de comunicación. Chegado o momento de crealo necesario órgano de xestión, o alcalde Vicente Irisarri e a súa concelleira de Cultura, desentendéronse do tema. O seguinte alcalde José Manuel Rey amosou certo interese, pero o seu concelleiro de Cultura paralizou o proceso ata convertelo en Patrimonio da Eternidade. Todo iso a costa dun desmesurado gasto económico.

Finalmente creouse un Centro de Documentación do Patrimonio no antigo Edificio do Hospicio, con máis de 3.000 rexistros documentais e gráficos, que as penas estivo uns meses aberto, malamente dado a coñecer e peor xestionado por unha Asociación Empresarial sen coñecementos do tema.

Pasados máis de dezaseis anos, o actual Concello de Ferrol pretende reactivar o proceso de Patrimonio da Humanidade. Cun Concello incapaz de resolvelos importantes problemas da cidade, e unha variopinta oposición sen ideas, non semella o momento axeitado para abordalo tema.

Trala desastrosa xestión das anteriores corporacións, hoxe contemplamos como o actual Concello incide nos mesmos ou peores erros, encargando o traballo a grupos e empresas externas e estrañas á cidade, que semellan descoñecelo tema, esquecendo de novo ás entidades e as asociacións culturais de Ferrol

O primeiro que debe facelo o Concello é recuperalo interese dos veciños no tema, creando o axeitado órgano de xestión, baixo a dirección e control da Alcaldía, coa necesaria profesionalidade e capacidade técnica para levar a cabo o proxecto, incorporando as devanditas entidades a asociacións locais.

O paso seguinte es poñer a dispor dos investigadores e veciños a documentación á que fixemos referencia e facelo mesmo coas exposicións sobre o tema que elaborou a Fundación Ferrol Metrópoli coa colaboración do Concello e outras entidades. ¿ Por certo, onde se atopan a devandita documentación e os paneis das exposicións ?


Cumpre tamén incorporar seriamente ao proceso á Deputación Provincial, á Xunta de Galicia e á Armada. Hai que ter en conta que os Bens que forman parte do proxecto teñen que ser antes que nada Patrimonio da Cidade.

Por último, se algún día se reactivasen as importantes instalacións da Feira de Mostras (FIMO), ese lugar podería selo axeitado soporte físico onde mostrar de forma permanente a documentación e as exposicións, e onde se informase aos cidadáns dos avances no proceso.

Pola transcrición Juan J. Burgoa

Lea también

Neda premia un año más a los mejores lectores de la biblioteca municipal

La Biblioteca municipal de Neda ha celebrado el Día Internacional del Libro distinguiendo, como viene siendo …

Un comentario

  1. Aunque esta vez el señor Burgoa hace alguna propuesta al final de sus despiadadas críticas he de puntualizar que, en mi modesta opinión:

    «… creando o axeitado órgano de xestión, baixo a dirección e control da Alcaldía, coa necesaria profesionalidade e capacidade técnica para levar a cabo o proxecto, incorporando as devanditas entidades a asociacións locais»: El alcalde no es profesional del patrimonio, como no lo son las entidades y asociaciones locales. Que el Alcalde tenga que controlar un órgano de gestión de una candidatura en la que hay bienes privados y de otras administraciones es una opinión que carece de ningún fundamento lógico. La Cátedra Jorge Juan, por ejemplo, funciona en base a un patronato y con una presidencia rotatoria entre las dos instituciones que la promueven; EXPONAV funciona del mismo modo pero con una dirección permanente bajo un patronazgo que preside la Armada.

    «Cumpre tamén incorporar seriamente ao proceso á Deputación Provincial, á Xunta de Galicia e á Armada. Hai que ter en conta que os Bens que forman parte do proxecto teñen que ser antes que nada Patrimonio da Cidade.» No existe la figura de Patrimonio de la Ciudad, y dudo que tuviera ningún tipo de valor crearla. Los bienes protegidos deben serlo no con un carácter de restricción en sus usos o gestión, sino dándoles un uso (si no lo tienen) y apoyando su integridad de forma independiente y como parte de un conjunto.

    «Por último, se algún día se reactivasen as importantes instalacións da Feira de Mostras (FIMO), ese lugar podería selo axeitado soporte físico onde mostrar de forma permanente a documentación e as exposicións, e onde se informase aos cidadáns dos avances no proceso.» Creo que no hay un lugar peor para mostrar lo que tenga que ver con el Patrimonio de la Ilustración, sinceramente: No hay por donde coger la idea de que un recnto que está llamado a ser espacio deportivo o ferial se hipoteque para mostrar algo con lo que no tiene ninguna relación. Ferrol tiene el Hospicio y el Torrente, más ls bajos de la Cuesta de Mella, infrautilizados o no utilizados ¿Llevárselo del centro? ¿Descontextualizarlo? No creo que sea adecuado, máxime cuando el actual gobierno parece haberse dado cuenta de que Punta Arnela está llamada a convertirse en la Ciudad Deportiva de Ferrol.

    Creo que todos debemos apoyar la candidatura, pero siempre que la presentación quede clara. Si metiéramos nuestros egos en un cajón y dejáramos de decir lo mal que hacen todo los demás es posible que hubiéramos avanzado más. Ferrol no es patrimonio mundial por muchos motivos, pero el principal es que el Estado nunca ha querido ponerlo de primero en la lista, y el día que quiera se incluye y se consigue la distinción; el porqué de que el estado no lo haga tiene que ver con los intereses electorales, la falta de lealtad de muchos políticos con sus votantes, la soberbia de todos aquellos que quieren ser la guinda de la candidatura y la falta de un liderazgo que en absoluto tendría por que ser municipal, pudiendo ejercerlo una fundación, un patronato, una cátedra, la Facultad de Humanidades o el Instituto de Canido. Eso es lo menos importante, y sí lo es la labor de difusión en todas las etapas formativas, la promoción de los bienes incluidos en el conjunto, el fomento del respeto, la convocatoria de congresos, la creación de unos premios a la difusión del Patrimonio, la puesta en marcha de un libro en blanco que premie la iniciativa ciudadana…

    En definitiva: El legado de la Ilustración nunca será patrimonio mundial si primero no lo es de los ferrolanos, luego de los coruñeses, de los gallegos, de los españoles, de los europeos…