Letras coñecidas

Rubén Gasalla (*)

No Café Bar España de Samos falábase galego. A única excepción era unha das mesas do interior, a meirande delas, onde un grupo de seis homes e mulleres de idade provecta debatía nun forte acento madrileño sobre a estratexia a seguir polo PP de Almeida. O seu volume era tan alto que rivalizaba coa emisión do programa de AR que presidía o bar, así que escollín almorzar na terraza nun van intento de que os comentarios laudatorios a Ayuso non se mesturasen co meu zume natural.

Os que semellaban clientes habituais daquel bar foron chegando e un a un foron sentando ao meu lado, facendo unha estraña coreografía de cadeiras coa que acabaron por ocupar a beirarrúa enteira. Nun fermoso galego do sur de Lugo ironizaban sobre o seu desterro ao ser usurpado o interior polo xel fixador e os xerseis anoados ao pescozo do grupo de Madrid.

Unha hora despois, pasadas xa as once, o meu coche viraba seguindo as inesgotables curvas da estrada que vai ao Courel. A escasa cobertura da radio ía mesturando emisoras mentras Kiko Novoa tentaba entrevistar ao responsable de comunicación do Caudal Fest. Logo de tres días na montaña coa Radio Galega como compañeira sabía xa de memoria o cartel, as datas e horas do festival lucense, que está a acontecer mentras escribo estas liñas. O rapaz entrevistado, que respondía nun castelán que pouco tiña de autóctono, pontificaba sobre as bondades do festival e agradecía a sorte de empregar a Lugo e as beiras do Miño como contorna para as actuacións. Dito isto, e ao estilo da «pesada carga civilizatoria do home branco» de Kipling, concluía a entrevista afirmando que este festival traería luz ao panorama cultural lucense.

A un par de clics de Google é doado atopar que a promotora do Caudal Fest é a asturiana Bring The Noise, responsable tamén d’O Son do Camiño, o Resurrección Fest e moitos outros eventos que veñen anegando nos últimos anos as nosas catro provincias. Xa no 2019 denunciaba a plataforma Lugo sen Mordazas o dispendio daquela segunda edición, cun gasto municipal de máis de 300.000€ polas tres tardes de programación musical moi semellante á deste ano: daquela eran Izal e Xoel López os que abandeiraban a rancia indie-folkidade española, que este ano corre ao cargo de Love of Lesbian, Iván Ferreiro e La M.O.D.A., tamén presentes fai dous anos.

Doía ver o contraste entre esa cifra e os 15.000€ que ese ano o Concello de Lugo destinaba ás subvencións culturais e a organizacións sen ánimo de lucro locais. Non menos sangrante era que fose o PSdeG o responsable da ínclita xestión cando meses antes criticaban, de xeito acertado, a opacidade da adxudicación por parte do goberno de Feijoo de 2,5 millóns de euros á citada promotora, entre outras. Cifra que, por outra banda, podemos imaxinar que non fixo máis ca aumentar co gallo do Xacobeo e a metralla cultural que o rodea.

O ritual orxiástico das libacións de diñeiro público sobre empresas privadas non é dende logo nada que nos deba sorprender, e por desgraza tampouco a proliferación de festivais de carteis infinitos. Para quen dubide desta tendencia só lle recomendo que lea o cartel do Primavera Sound de Barcelona para o 2022, cartel que ten tanto de carcomido e retromaniaco coma os do Caudal Fest ou d’O Son do Camiño.

O panorama cultural queda entón cheo de eventos que conxugan unha potentísima inxección de diñeiro público cunha non menos potente nostalxia, agardando o tan desexado retorno económico de tal afluencia de público. Quen estea disposto a defender esta visión mercantilista da xestión cultural ten sen dúbida un duro traballo para atopar probas de tal retorno. A efémera revitalización dunha hostalería sobredimensionada non chega para soster tan tóxica proposta. Non, polo menos, cando a economía do estado queda totalmente fiada no sector servizos, deixando os raquíticos sector primario e secundario caer en mans oligopolísticas.

O que si semella claro é que o erro que supón este modelo de estratexia cultural non só dá a luz a enxendros coma estes festivais, senón que anula toda posibilidade dunha produción cultural propia do noso tempo e espazo que rompa con esa narcótica nostalxia. Impide, tamén, que exista algo así coma unha oferta sostida no tempo e á que poidan acceder tódolos estratos socioeconómicos. Fiar a xestión cultural á lei da oferta e ao expansionismo capitalista é dificilmente compatible coa creación dunha escena cultural propia e interesante da que sentir un sentimento máis próximo ao orgullo ca á nostalxia.

(*)-Rubén Gasalla (Trabada, 1992). Graduado en Comunicación Audiovisual pola UDC no 2015. Retocador fotográfico en Pull&Bear. Antes diso experiencia en rodaxes audiovisuais galegas e fotoxornalista na Voz de Galicia.
Militante do BNG e delegado sindical da CIG nas oficinas de Pull&Bear en Narón.