Sutilezas do paladar na obra «O Cozinheiro do Rei D. João VI», de Hélio Loureiro

Eunice Neves,  Doutoranda em Estudos Literários, Culturais e Interartísticos na Facultade de Letras da Universidade do Porto. Professora efetiva do ensino secundário. (É nova colaboradora de Galicia Ártabra e remítenos os seus traballos en portugués, neste primeiro foi traducido desde GA ao galego).

                                          —-ooooOoooo—-

Hélio Loureiro é un coñecido autor de libros de culinária e gastronomia. Escribiu catorce libros de cozinha, de que poden ser exemplos «Receitas para Viño do Porto»; «Gastronomia Portuense»; «Gastronomia e Viño Verde, unha tentação»; «Sabores de hoxe, mellor con viño verde»;  «Receitas con tradición» e » Á mesa coa nosa selección».

Mais pouca xente sabe que Hélio Loureiro é autor dunha novela , «O Cozinheiro do Rei D. João VI», editado pola Esfera dos Libros, xa en 2008. Pasou desapercibido entón. E talvez sexa agora altura
para o ler, ou reler, nun contexto en que máis claramente se discute a importancia cultural da
 gastronomía e gañan visibilidade na televisión, na internet, e nos xornais, os workshops e programas de culinária, apelándose ás sutilezas dun espectador-gourmet.

«O Cozinheiro do Rei D. João VI» é un libro de aromas e sabores, que ten por base acontecementos históricos. Hélio Loureiro procura con el mostrar «que [?] a mesa é escenario de convivencia, de alegría, mais que pode tamén ser local de conspiracións […] e se morre pelao Rei ingestão de alimentos»; nos hábitos alimentares fica patente «a fraxilidade humana que con moita facilidade se vende e se corrompe, desviándose dos principios que por veces son valores inabaláveis».(Loureiro, 2008: 11)

António de Vale das Rosas, protagonista da obra é un aprendiz que vai para o Palacio de Mafra, en 1805, servir na cozinha do futuro rei D. João VI. O Cozinheiro do rei, co seu innegable talento para combinar ingredientes e sabores, conquista a amizade do seu amo, un grande apreciador da boa comida. António confecionará o prato nefasto que levará D. João VI á morte. «O noso rei non era gran amante de doces. Tentouse só por un leite-creme queimado e unha laranxa laminada, salpicada de azucre e unha pitada de canela e flor de laranjeira». (Loureiro, 2008: 194) O doce esconderá o sabor do arsénico, que pasado
algunhas horas comezou a facer nefasto efecto.

Hai algunha ironia nestes doces que disfrazan velenos e nestas receitas tradicionais que esconden traizóns. O libro está sementado de simboloxía numérica. Como se a cantidade fose, nas receitas como na vida, un dos aspetos da calidade. Estratexicamente, o lector, ao longo da obra, deparar-se-á con catorce receitas, catorce formas de ver o mundo, catorce formas do mudar.